Κοινωνία, μόδα και τέχνη μέσα από το φωτογραφικό έργο του Richard Avedon

                                                                                                   Δρ  Στέλλα Μουζακιώτου   

       Ιστορικός Τέχνης

                                 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

                                 & Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

                              Επιμελήτρια Εκθέσεων

                                                                      stellamouzak@yahoo.gr

Στις αρχές του 20ου αιώνα, στα πεζοδρόμια των γειτονιών της Νέας Υόρκης, καλλιτέχνες με έμπνευση υπηρετούσαν και διέδιδαν τη μοντέρνα τέχνη. Έρχονταν απ’ όλες τις χώρες. Ήταν ζωγράφοι, ποιητές, γλύπτες, μουσικοί, συγγραφείς, άνθρωποι της διασκέδασης, αιώνια ερωτευμένοι με την τέχνη τους, και κυρίως, ελεύθεροι. Ήταν αυθεντικοί καλλιτέχνες! Η ζωή τους πάντα εκκεντρική και προκλητική, όπως και τα έργα τους. Ήταν οι πρωταγωνιστές ενός κόσμου εκπληκτικού, το φως του οποίου φωτίζει ακόμη τον αιώνα μας.

Μέσα σε αυτό το καλειδοσκόπιο καλλιτεχνικών  τάσεων και προτάσεων, ένας πρωτοποριακός Αμερικανός φωτογράφος μόδας και πορτρέτου, ο Richard Avedon (1923-2004), αξιοποίησε τις ποικίλες και ευρηματικές τεχνικές του δημιουργώντας φωτογραφίες μόδας και πορτρέτου που συνέβαλαν στη διαμόρφωση  του ύφους, της αισθητικής και γενικότερα, του πολιτισμού της Αμερικής για το τελευταίο μισό του 20^ου αιώνα.

Γεννημένος στη Νέα Υόρκη, από εβραϊκή οικογένεια, την αγάπη του για τη μόδα και την τέχνη ενθάρρυνε από τη μια ο πατέρας του, Jacob Israel Avedon, ο οποίος ήταν μετανάστης που κατάφερε να ξεκινήσει τη δική του επιτυχημένη επιχείρηση πώλησης ενδυμάτων στην Πέμπτη Λεωφόρο - ονομάζεται σήμερα Πέμπτη Λεωφόρος Avedon - και από την άλλη, η μητέρα του, Anna, προερχόμενη από μια οικογένεια στην οποία ανήκε επιχείρηση παραγωγής φορεμάτων.  Το ενδιαφέρον του για τη φωτογραφία προέκυψε όταν, στην ηλικία των 12 ετών, προσχώρησε στην Ένωση Young Men's Hebrew Association  (YMHA) Camera Club, χρησιμοποιώντας μια Kodak Box Brownie  της οικογένειάς του. Η πρώτη μούσα του φωτογράφου ήταν η μικρότερη αδερφή του,  Louise η οποία κατά τη διάρκεια των εφηβικών της χρόνων υποβλήθηκε σε ψυχιατρική θεραπεία, που τελικά οδήγησε στη σχιζοφρένεια. Αυτές οι πρώιμες επιρροές της μόδας και της οικογένειας θα διαμορφώσουν τη ζωή και την καριέρα του Avedon, γεγονός που εντοπίζεται στην  επιθυμία του να συλλάβει, μέσα από τις φωτογραφίες του, την τραγική ομορφιά.

Πρέπει, επίσης, να επισημανθεί ότι δεν υπήρξε ποτέ θιασώτης μιας τυποποιημένης τεχνικής λήψης φωτογραφιών σε στούντιο μόδας, όπου τα μοντέλα στέκονταν χωρίς συναισθήματα και φαινομενικά αδιάφορα μπροστά στην κάμερα. Αντίθετα, απαθανάτισε μοντέλα να εκφράζουν έντονα συναισθήματα, άλλοτε συγκίνησης, άλλοτε να γελούν «ηχηρά», και άλλοτε να δραστηριοποιούνται σε εξωτερικούς χώρους (εικ.1). Αξιοσημείωτες, μεταξύ άλλων, φωτογραφήσεις μόδας είναι για τον Gianni Versace,  την καμπάνια για τα Calvin Klein Jeans, χρησιμοποιώντας ως μοντέλο την, δεκαπεντάχρονη τότε, Brooke Shields.

Εκτός όμως,  από τη διαρκή ενασχόλησή του με το χώρο της μόδας, ήδη από τη δεκαετία του 1960, ο Avedon έκανε studio πορτρέτα εργαζομένων για τα πολιτικά δικαιώματα και πολιτικών αντιφρονούντων σε μια Αμερική ραγισμένη από την έντονη αντιπαράθεση και τη βία. Ταυτόχρονα, φωτογραφίζει ασθενείς ψυχιατρικών νοσοκομείων, το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα που είχε στόχο τη διασφάλιση συνταγματικών και νομικών δικαιωμάτων στους Αφροαμερικανούς το 1963, τους διαδηλωτές του πολέμου του Βιετνάμ και αργότερα της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου .

Ο Avedon ενδιαφερόταν πάντα να πραγματοποιήσει, μέσα από τη φωτογραφία του, ένα ψυχογράφημα, μια ενδοσκόπηση στην προσωπικότητα και την ψυχή του μοντέλου που απαθανάτιζε. Καθώς η φήμη του ως φωτογράφου έγινε ευρέως γνωστή, φωτογράφισε πολλούς διάσημους ανθρώπους στο studio του, χρησιμοποιώντας μια μεγάλη κάμερα  8 × 10. Τα θέματά του περιλαμβάνουν τις εμβληματικές μορφές των Marilyn Monroe (εικ.2), Andy Warhol, Beatles, Pablo Picasso, αλλά και των Chicago Seven, τη γνωστή  ομάδα αρχιτεκτόνων που κατηγορήθηκαν για συνωμοσία και υποκίνηση ταραχών. Τα πορτρέτα του, διακρίνονται για το μινιμαλιστικό ύφος τους, όπου το πρόσωπο κοιτάζει ευκρινώς στη φωτογραφική μηχανή η οποία βρίσκεται μπροστά από ένα καθαρό λευκό φόντο. Με την κατάργηση της χρήσης απαλού φωτισμού και σκηνικών, ο Avedon ήταν σε θέση να επικεντρωθεί στον εσωτερικό κόσμο των προσώπων, αναδεικνύοντας με τον πιο «εύληπτο» τρόπο τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις τους.  Ενίοτε, οι ερωτήσεις του, που είχαν στόχο την ψυχολογική ανίχνευση των προσώπων που φωτογράφιζε, προκαλούσαν δυσφορία σε αυτά, οδηγώντας τα σε έντονες παράξενες συμπεριφορές. Κινούμενος από αυτήν την οπτική, θα δημιουργήσει εικόνες που αποκαλύπτουν πτυχές του  χαρακτήρα και της προσωπικότητας του υποκειμένου, πεδίο άγνωστο σε άλλους φωτογράφους της εποχής του. 

Αντικαθιστώντας το ελεγχόμενο περιβάλλον του studio, αλλά και την απεικόνιση διασημοτήτων, με μεγάλες εκτυπώσεις πορτρέτων ανθρακωρύχων, cowboys και γενικότερα της εργατικής τάξης  στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες (εικ.3), θα δημοσιεύσει ένα πολύ σημαντικό βιβλίο με τίτλο «The American West» (1985), έργο σταθμός στη φωτογραφία πορτρέτου του 20^ου αιώνα, αλλά και γενικότερα στην ιστορία της φωτογραφίας. Βέβαια, οι επικριτές του, τον κατηγόρησαν ότι δημιούργησε έργα στρατευμένα με σκοπό να προκαλέσουν ποικίλα συναισθήματα στο θεατή, εκμεταλλευόμενος τους ανθρώπους που κατέγραφε με το φακό του, αφού δεν μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί ένας φωτογράφος από την Ανατολή, ο οποίος παραδοσιακά επικεντρώνεται σε μοντέλα ή δημόσια πρόσωπα, επεδίωξε να απαθανατίσει την εργατική τάξη της Δύσης, που αντιπροσωπεύει τις κακουχίες και τον πόνο της ζωής. 

Την 1η Οκτωβρίου του 2004, ο Avedon πέθανε σε ένα νοσοκομείο του San Antonio, στο Τέξας, μετά από επιπλοκές από εγκεφαλική αιμορραγία.  Σήμερα τα έργα του καλλιτέχνη, μεταξύ άλλων, βρίσκονται στις συλλογές του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Νέα Υόρκη, του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγο, του Fotomuseum Winterthur στην Ελβετία, και του Μουσείου Βικτώριας και Άλμπερτ στο Λονδίνο.

3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

              3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

                                                                                  Δρ  Στέλλα Μουζακιώτου

 Ιστορικός Τέχνης

                                 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

                                 & Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

                              Επιμελήτρια Εκθέσεων

                                                                      stellamouzak@yahoo.gr

      

                                                                                                      

Μετανάστευση: Μια διαχρονική, αθεράπευτη «πληγή» του πολιτισμού μας 

Δρ  Στέλλα Μουζακιώτου  

       Ιστορικός Τέχνης

                                 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

                                 & Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

                              Επιμελήτρια Εκθέσεων

                                                                      stellamouzak@yahoo.gr

«Αν έστω και ένα παιδί σε κάποια άκρη του κόσμου πεθαίνει από την πείνα ή τον πόλεμο, τότε ο πολιτισμός μας έχει αποτύχει οικτρά!» …   έγραφε ο Νίκος Καζαντζάκης

   Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ τι είναι αυτό που οδηγεί γονείς να θέτουν σε κίνδυνο τα παιδιά τους, παλεύοντας με τα κύματα και διασχίζοντας μανιασμένες θάλασσες για να φτάσουν σε μια χώρα που τις περισσότερες φορές αποδεικνύεται αφιλόξενη, ψυχρή ή επικίνδυνη; Θα παίρνατε εσείς μια τέτοια απόφαση αν αφορούσε τα πιο αγαπημένα σας πρόσωπα; Τα παιδιά σας;

ΜΗ ΦΟΒΑΣΤΕ!!!!! ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ!!!! ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΡΗΤΟΡΙΚΟ!!!!!!

   Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου δεν είναι το δέος που αισθάνομαι μπροστά από ένα έργο τέχνης εκπληκτικής ομορφιάς… αλλά ένα αίσθημα απόλυτης συντριβής τη στιγμή που βλέπουμε καθημερινά το οδοιπορικό ξεριζωμένων ανθρώπων, που ξεκινούν από την πατρίδα τους για να φτάσουν σε μια χώρα που πιστεύουν ότι θα τους δώσει ευκαιρίες για μια ελπιδοφόρα, νέα ζωή!!!!! Όμως … η ζωή, πολλές φορές, γίνεται θάνατος, πριν καν πατήσουν το πόδι του στη νέα αυτή πατρίδα!

   Πολλοί διαφορετικοί λόγοι ωθούν τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν: οι βίαιες συγκρούσεις και οι πόλεμοι, οι φυσικές καταστροφές, η κοινωνική και πολιτική καταπίεση, η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η επιθυμία για οικογενειακή επανένωση, η φτώχεια και η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Το φαινόμενο αυτό είναι το αποτέλεσμα των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων ανάμεσα σε φτωχές και πλούσιες χώρες. Επιπλέον, παράγοντες εντός των χωρών, όπως η άνιση κατανομή του εθνικού πλούτου, η διαφθορά στη δημόσια διοίκηση, η ύπαρξη διακρίσεων καθώς και η κατάχρηση της πολιτικής εξουσίας, συχνά καθιστούν τη μετανάστευση αναπόφευκτη.

   Μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η μετανάστευση παίρνει καινούριες μορφές. Ο πόλεμος αυτός έριξε τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης σε οικονομική κρίση, τις συνέπειες της οποίας προσπάθησε να αποφύγει σημαντικός αριθμός κατοίκων τους, μεταναστεύοντας στις ΗΠΑ, που δεν είχαν θιγεί άμεσα από την παγκόσμια σύρραξη και βάδιζαν σταθερά κι ανοδικά προς την κατάκτηση της παγκόσμιας ηγεμονίας. Η πιο δυναμική αντιπολεμική φωτογραφία που έχουμε δει ποτέ, η οποία τραβήχτηκε από άγνωστο φωτογράφο κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, είναι η εικόνα 1. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο δημιουργός της βρίσκει έναν ιδιαίτερα ευρηματικό τρόπο να ενεργοποιήσει και να «ξυπνήσει» τις συνειδήσεις εναντίον του πολέμου. Σε αυτή τη φωτογραφία δε βλέπουμε καμία γυναίκα να θρηνεί για το χαμό του στρατιώτη συζύγου της… ούτε το μικρό γιο να κλαίει με λυγμούς για την απώλεια του πατέρα του. Επίσης, δεν υπάρχουν πουθενά ακρωτηριασμένα σώματα με σκοπό να σοκάρουν το θεατή! Κι όμως… το σοκ που μας καταλαμβάνει είναι μεγαλύτερο, όταν το βλέμμα μας συναντά το οργισμένο βλέμμα αυτής της περήφανης γυναίκας που κρατά αγκαζέ το υποτιθέμενο χέρι του άντρα της και που το παλτό του… άδειο… υποδηλώνει την απουσία του. Ο δε μικρός του γιος φοράει το καπέλο του νεκρού πατέρα του. Είναι εμφανές ότι διακατέχεται από μίσος και δίψα για εκδίκηση και ο φαύλος κύκλος της πολεμικής βίας θα διαιωνιστεί. Τα σημειολογικά στοιχεία της εικόνας είναι τόσο δυνατά που μας διαπερνούν σαν ηλεκτρικό ρεύμα.       

   Μια φωτογραφία - σύμβολο της αγωνίας και της ανασφάλειας των μεταναστών που αναγκάζονται να ξεριζώνονται από τον τόπο τους για την αναζήτηση νέων ευκαιριών, είναι «Η Μετανάστρια Μητέρα» της Dorothea Lange, (εικ. 2,3). Η εικόνα, που τραβήχτηκε το 1936, αναφέρεται στην περίοδο που η Αμερική βιώνει τη μεγάλη κρίση και εκατοντάδες άνεργοι ξεκινούν για άλλες πολιτείες, για να βρουν δουλειά και καλύτερη ζωή. Η γυναίκα της φωτογραφίας είναι μια τέτοια περίπτωση: Πρόκειται για τη Florence Owens Thompson, χήρα με επτά παιδιά, τα οποία αναγκαζόταν εκείνη την περίοδο να ταΐζει με σκοτωμένα πουλιά και λαχανικά από τα γύρω χωράφια για να μπορέσει να τα κρατήσει στη ζωή. Με βλέμμα ακίνητο και πρόσωπο κουρασμένο από τις κακουχίες, η Florence  μοιάζει χαμένη. Τα παιδιά της, σφιχτά κολλημένα πάνω της, αναζητούν τη στοργή και την ασφάλεια που δικαιούται κάθε παιδί σε αυτόν τον κόσμο από τη μητρική αγκαλιά. Στην διαδρομή της προς μια «καλύτερη ζωή», που δεν ήρθε ποτέ, έγινε σύμβολο του μεγάλου ξεριζωμού των μεταναστών.

   Ολοκληρώνοντας τη σύντομη αναφορά μου στο φαινόμενο της μετανάστευσης, θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι στόχος του άρθρου δεν είναι η εγκυκλοπαιδική ενημέρωση του αναγνώστη για το θέμα… αλλά η ευαισθητοποίηση όλων μαζί και του καθενός από εμάς ξεχωριστά, για την αγωνία και τα πάθη των ανθρώπων που αναγκάζονται να ξεριζωθούν γιατί τόλμησαν να ονειρευτούν. Ας προσπαθήσουμε να βρεθούμε έστω για μια στιγμή στη δική τους θέση… μόνο τότε θα γνωρίσουμε τον εφιάλτη τους!!!

Η Τέχνη πολεμά το Φασισμό

                                                                                              Δρ  Στέλλα Μουζακιώτου                         

       Ιστορικός Τέχνης

                                 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

                                 & Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

                              Επιμελήτρια Εκθέσεων

                                                                      stellamouzak@yahoo.gr

«Η τέχνη δεν είναι καθρέφτης όπου καθρεφτίζεται ο κόσμος, αλλά ένα σφυρί με το οποίο του δίνουμε σχήμα.». Τα λόγια του Ρώσου ποιητή, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκυ (1893-1930), σκιαγραφούν με πολύ γλαφυρό και επίκαιρο τρόπο τη διαχρονικότητα των μηνυμάτων της αυθεντικής τέχνης. Οι τεχνικές χειραγώγησης και προπαγάνδας κατευθύνουν σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Ωστόσο, θεωρείται από όλους αποδεκτό ότι οι πολίτες, στις σύγχρονες τουλάχιστον κοινωνίες, πρέπει να ενημερώνονται πολύπλευρα, να έχουν όλοι πρόσβαση στην είδηση, να έχουν το δικαίωμα έκφρασης και πάνω απ’ όλα επιλογής. Συμβαίνει όμως αυτό πραγματικά;

 Ένας πίνακας του Ότο Ντίξ (Otto Dix), με τίτλο: «Ανάπηροι Πολέμου» του 1920, αποτελούσε κόκκινο πανί για το Χίτλερ, καθώς απεικόνιζε τις καρικατούρες τεσσάρων ακρωτηριασμένων και παραμορφωμένων βετεράνων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, θεάματος συνηθισμένου στους δρόμους του μεταπολεμικού Βερολίνου (εικ. 1). Στην Έκθεση «Εκφυλισμένης Τέχνης», που οργανώθηκε από τους Ναζί για να διακωμωδήσει τους πρωτοποριακούς καλλιτέχνες, ο πίνακας αναρτήθηκε δίπλα σε μια επιγραφή που κατηγορούσε τον Ντιξ για "προσβολή των Γερμανών ηρώων του Μεγάλου Πολέμου". Το έργο αργότερα κάηκε μαζί με άλλες καλλιτεχνικές δημιουργίες!

     Ο Τζον Χάρτφιλντ (John Heartfield), σχεδιαστής και σκηνογράφος γερμανικής καταγωγής και εκπαίδευσης, το 1916 μετατρέπει σε αγγλικό το όνομά του σε ένδειξη διαμαρτυρίας προς την αντι-βρετανική εκστρατεία που βρισκόταν σε εξέλιξη στη Γερμανία. Είναι ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του βερολινέζικου Νταντά (αναρχικό κίνημα αντι-τέχνης), γνωστός για την ανάπτυξη του φωτομοντάζ, το οποίο χρησιμοποίησε ως όργανο πολιτικού και αντιμιλιταριστικού αγώνα. Το έργο με τίτλο, «Αδόλφος, ο υπεράνθρωπος καταπίνει χρυσό και εξαπολύει ψεύδη», 1932, παριστάνει τον οισοφάγο του Χίτλερ ως σωρό από κέρματα, ενώ στη θέση της καρδιάς έχει τοποθετηθεί ο αγκυλωτός σταυρός (εικ. 2). Ήδη ο τίτλος του έργου εκφράζει απροκάλυπτα την αποκρουστική διάθεση του δημιουργού για το πρόσωπο και τη δράση του δικτάτορα.    

   Ο Heartfield ήταν ένας πρωτοπόρος στη χρήση της τέχνης ως πολιτικό όπλο. Ο ίδιος έλεγε: «Τα Νέα πολιτικά προβλήματα απαιτούν νέους τρόπους θεραπείας τους.  Γι' αυτό θεωρώ ότι η φωτογραφία έχει τη μεγαλύτερη δύναμη της πειθούς». Στην  εικόνα 3, βλέπουμε το Χριστό συντετριμμένο και ταπεινωμένο, να κρατά το σταυρό του μαρτυρίου του και να οδεύει προς το Γολγοθά όπου θα σταυρωθεί. Την πορεία αυτή προς το θάνατο διακόπτει η παρουσία ενός ένστολου ναζί, ο οποίος καρφώνει στα άκρα του σταυρού κομμάτια ξύλου για να σχηματίσει τη σβάστικα!!! Ενδιαφέρον έχει και το κείμενο που συνοδεύει την εικόνα: «Ο σταυρός δεν ήταν πολύ βαρύς!!!»…. Το σαρκαστικό αυτό σχόλιο  που φαίνεται να συνοδεύει την πράξη του ναζί, αναδεικνύει με τρόπο συμβολικό το μέγεθος της θηριωδίας της ναζιστικής Γερμανίας, η οποία χρησιμοποιώντας γελοίες προφάσεις προβαίνει χωρίς δισταγμό σε κτηνώδεις πράξεις. Παράλληλα όμως, βλέπουμε το χιούμορ και την ευρηματικότητα του καλλιτέχνη, ο οποίος με απίστευτη αμεσότητα καταφέρνει να αποκαλύψει στο κοινό τις πιο τραγικές αλήθειες της εποχής του.

Στην εικόνα 4, βλέπουμε το Χίτλερ ντυμένο χασάπη να κοιτάζει με βουλιμία τον περήφανο κόκορα-σύμβολο των λαών της Ευρώπης- που βρίσκεται μπροστά του και περπατά με καμάρι χωρίς να βλέπει τι προετοιμάζεται να γίνει πίσω από την πλάτη του. Ο Χίτλερ ακονίζει με ζήλο ένα μεγάλο μαχαίρι και ετοιμάζεται να τον αποκεφαλίσει και στη συνέχεια να τον καταβροχθίσει χωρίς οίκτο. Τα σχόλια του καλλιτέχνη, στο κάτω μέρος της εικόνας, κάθε άλλο παρά εφησυχάζουν το θεατή, αλλά και το υποψήφιο θύμα του: «Μην ανησυχείς! Είναι χορτοφάγος!!!!».  Βέβαια, το λαίμαργο βλέμμα του Αδόλφου δεν νομίζω ότι αφήνει κάποιο περιθώριο να αμφισβητήσουμε τις σαρκοβόρες διαθέσεις του! 

 Ερευνώντας το χώρο της σύγχρονης τέχνης, διαπιστώνουμε την ύπαρξη της διαμαρτυρίας μέσα στην εικαστική δημιουργία του 20ού αιώνα. Σ' αυτό το πλαίσιο, μερικοί καλλιτέχνες θα συνεχίσουν να επιδιώκουν την κοινωνική αναρρίχηση και θα παραμένουν πάντα να υποστηρίζουν παράνομα καθεστώτα, τροφοδοτώντας τον ελιτισμό από τον οποίο επωφελούνται. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και κάποιοι, οι οποίοι θα βρίσκονται στην άλλη πλευρά, καταγγέλλοντας την κοινωνική αδικία και την πολιτική σαθρότητα. Το έργο τους, δεν θα  αναγνωρίζεται πάντα ως «τέχνη» από τις εξουσίες που δεν υπηρετούν, αλλά μερικές φορές μπορεί ακόμη και να ονομαστεί «πολιτική».